تصحیح کارایی شرکت‌های توزیع برق ایران به وسیله عوامل محیطی: کاربرد تحلیل دو مرحله‌ای (DEA و Tobit)

از آنجایی که شرکت­های توزیع برق در شرایط محیطی مختلف فعالیت می­نمایند که ممکن است بر کارایی آنها تاثیر گذارد و با عنایت به استفاده از این مقادیر کارایی برای مقاصدی همچون مقررات­گذاری اقتصادی، ضرورت دارد که کارایی این شرکت­ها به وسیله عوامل محیطی تصحیح گردد. در مطالعه حاضر، این کار برای شرکت­های توزیع برق ایران با استفاده از کاربرد تحلیل دو مرحله­ای (DEA و Tobit) صورت می­پذیرد. برای این منظور، ابتدا با استفاده از روش DEA، به اندازه­گیری کارایی 39 شرکت توزیع برق ایران طی سال 1394 پرداخته می­شود. سپس تاثیر عوامل محیطی بر کارایی این شرکت­ها با استفاده از روش Tobit مورد بررسی قرار می­گیرد. نتایج مدل نشان داد که متغیرهای میزان بارش باران و ترکیب مشتریان به ترتیب اثر منفی و مثبت بر کارایی شرکت­های توزیع برق ایران دارند. در نهایت کارایی­های اولیه با استفاده از عوامل محیطی موثر، که همانا میزان بارش باران و ترکیب مشتریان می­باشند، مورد تصحیح قرار می­گیرند. مقایسه اندازه کارایی­های محاسبه شده اولیه و تصحیح شده حاکی از ایجاد تغییر در اندازه کارایی و رتبه شرکت­های توزیع برق می­باشد، به نحوی که شرکت­های توزیع برقی که بارش باران بیشتر از میانگین و مشتریان صنعتی کمتری نسبت به میانگین داشتند، کاراییشان افزایش پیدا کرده است و برعکس.